سايت مارگارت خاچاطوريان

محمد، مردي که زنان بيوه را دوست مي داشت
نوشته ي دکتر مارگارت خاچاطوريان
Margaret_Khachatouri@mailcity.com
 

 
تصوير 1- مينياتور ايراني، سفر حضرت رسول، ازکتاب مجمع التواريخ . موزه ي هنرهاي زيباي متروپوليتن نيويورک.

 در اين مقاله، از ميان ازدواج هاي متعدد محمد، هفت ازدواج انتخاب شده است. در همه ي اين هفت ازدواج ها، محمد با بيوه زناني ازدواج کرده است که پرده ي بکارت آن ها را، قبلا، مرد ديگري برداشته است. خديجه، اولين ازدواج محمد و ميمونه، يکي از آخرين ازدواج هاي او، نه يک بار، بلکه دو بار ازدواج کرده بودند. چه عاملي باعث مي شد که محمد به سوي زنان بيوه متمايل شود؟ بسياري از پژوهشگران عوامل اقتصادي و سياسي مانند پول و قدرت را انگيزه ي محمد دانسته است، اما به عقيده ي من، علاوه بر عوامل اقتصادي و سياسي ، عامل روانشناختي مهمي در زير همه ي اين ازدواج ها وجود دارد.

ازدواج هاي محمد

 در جدول زير، نام 12 همسر محمد به ترتيب تاريخ ازدواج آمده است. از اين دوازده زن، ده نفر آن ها در هنگام ازدواج با محمد، بيوه بوده اند.تنها دونفر، يعني عايشه و ماريه، در هنگام ازدواج با محمد، دختر بود ه اند(11). براي کشف راز ازدواج هاي محمد با زنان بيوه، من ابتدا هفت ازدواج محمد را به اختصار نقل مي کنم و سپس از نظر روانشناسي به تجزيه و تحليل آن ها مي پردازيم.

1- ازدواج با خديجه
محمد در بيستم آوريل سال 570 ميلادي در مکه زاده شد و در هشتم ژوييه ي سال 632 ميلادي، در سن شصت و دو سالگي، در مدينه چشم از جهان فرو بست. مکه و مدينه هردو در منطقه ي حجاز در عربستان سعودي قرار دارد. پدر محمد، عبدالله، هنگامي که محمد دو ماه و نيمه بود، فوت کرد و محمد توسط پدربزرگ مادري اش، عبد المطلب، بزرگ شد. محمد در سن شش سالگي، مادرش آمنه را از دست داد و در سن هشت سالگي پدر بزرگش عبدالمطلب را. پس از مرگ پدر بزرگش، سرپرستي محمد به عمويش، ابو طالب، سپرده شد.

محمد در سال 595 ميلادي، درسن بيست و پنج سالگي، با زن بيوه ي پولداري به نام خديجه که به جاي مادر او بود ازدواج کرد. خديجه پيش از محمد، دو بار ازدواج کرده بود. شوهر اول خديجه مردي به نام هند (ابو هاله هند بن زراره تميمى) بود که خديجه از او پسرى‏پيدا كرد و نامش را همانند نام شوهرش‏«هند» گذارد. برخى گفته ‏اند: خديجه از هند پسر ديگرى هم داشته ‏به نام هاله كه بهمين جهت هند را را ابوهاله گفته ‏اند که به معناي پدر هاله است.

شوهر دوم خديجه، مردي به نام عتيق (عتيق بن عائد مخزومى ) بود كه پس از مرگ هند، به همسرى وى درآمد. در برخى از تواريخ دخترى‏بنام‏«هند» نيز از عتيق براى خديجه ذكر كرده ‏اند.(1)

2- ازدواج با حفصه
محمد در ماه شعبان سال دوم هجرت با زن بيوه ي ديگري به نام حفصه ازدواج کرد. حفصه دختر عمر بن خطاب بود كه هفت ماه پيش از اين ازدواج، شوهر خود خنيس بن حذافة را در مدينه از دست داد.محمد يک بار حفصه را طلاق داد، اما دوباره رجوع کرد.(2)

3- ازدواج با زينب
محمد در سال چهارم هجرت، با زن بيوه ي ديگري به نام زينب ازدواج کرد. زينب، همسر عبيدة بن حارث بن عبد المطلب بود و شوهرش در جنگ بدر زخم گرانى برداشت و در مراجعت ‏به شهادت رسيد. اين ازدواج چندان عمر نكرد و زينب در همان سال چهارم هجرت، يكى دو ماه پس از ازدواج با محمد از دنيا رفت. (3)

4- ازدواج با ام سلمه
پس از مرگ زينب ، محمد، با زن بيوه ي ديگري به نام ام سلمه ازدواج کرد. شوهرام سلمه مردي به نام ابو سلمه بود که در اثر زخمى كه در جنگ احد برداشت ‏فوت کرد و او را با دو کودک به جاي گذاشت.(4)

5- ازدواج با زينب بنت جحش
محمد بار ديگر با زن بيوه اي به نام زينب بنت جحش ازدواج کرد. شرح ماجرا به اين صورت است که محمد پسرخوانده اي داشت به نام زيد بن حارثه. اين مرد زني داشت به نام زينب بنت جحش که عروس محمد به شمار مي رفت. چون محمد، زينب را ديد، به خاطر علاقه ي شديدش به زن و شهوت جنسى به او علاقه ‏مند شد، و وسيله طلاق او را فراهم ساخت تا خود با او ازدواج كند. بعضي از اعراب محمد را به خاطر ازدواج با زن پسر خوانده ي خود، به بي عفتي متهم کردند و مورد سرزنش قرار دادند.(5)

6- ازدواج با ام حبيبه
محمد بار ديگر با زن بيوه اي به نام ام حبيبه ازدواج کرد. ام حبيبه دختر ابو سفيان ـ رئيس بنى اميه ـ يكى از سران قريش و رؤساى مكه بود. ام حبيبه چند سال پيش از هجرت مسلمان شده بود و به اتفاق شوهرش عبيد الله بن جحش به حبشه مهاجرت كرد و در آنجا شوهرش ـ پس از اينكه از اسلام دست كشيد ـ از دنيا رفت. محمد، نامه‏اى به نجاشى، پادشاه حبشه، نوشت و به وسيله او ام حبيبه را براى خود خواستگارى و عقد كرد. (6)

7- ازدواج با ميمونه
محمد بار ديگر با زن بيوه اي به نام ميمونه، دختر حارث بن حزن ازدواج کرد. اين وصلت در سفر عمره اتفاق افتاد. ميمونه قبلا دو شوهر كرده بود. محمد در روز سوم توقف در مكه با اوازدواج کرد ولى مراسم زفاف در خارج مكه در جايى به نام‏«سرف‏»صورت گرفت. (7)

تصوير 2 - تابلوي اوديپوس اثر ويليام آيتون(William T. Ayton ) نقاش انگليسي، مرکب روي کاغذ،سال 1992  ميلادي.

عشق به مادر

محمد پدر خود را در شيرخوارگي و هنگامي که دو ماه و نيمه بود از دست داد. اين حادثه در مرحله اي اتفاق افتاد که فرويد آن را مرحله ي اورال (Oral) و يا دهاني مي نامد. محمد پس از عبور از مرحله ي دهاني، وارد مرحله ي مقعدي يا آنال (Anal) شد و سپس پس از عبور از مرحله ي مقعدي، وارد مرحله ي فاليک (Phallic) يا قضيبي گرديد (8). در مرحله ي فاليک، يعني در سنين بين سه تا سن پنج سالگي، محمد، مانند هزاران پسر بچه ي ديگر، آرزوي نزديکي با مادرش را در سر مي پروراند. اما به خاطر ترس از اختگي، ميل جماع با مادر را سرکوب کرد و آن را به اعماق ضمير ناخود آگاه خود راند(9). از آن جا که در ذهن محمد خردسال، مادر به صورت زن بيوه اي جلوه گر مي شد که شوهرش مرده بود، بنابراين در ضمير محمد بزرگسال، زنان بيوه، سمبول مادري بودند که محمد در خردسالي آرزوي نزديکي با او را در سر مي پروراند. 

خديجه اولين زن محمد، دوبار ازدواج کرده بود و از نظر سني جاي مادر او را داشت، اما محمد دقيقا به خاطر همين خصوصيات، آرزوي نزديکي با خديجه را داشت. در ضمير ناخودآگاه محمد، خديجه، سمبول و فرانمود و جانشين آمنه بود. يعني سمبول مادري که محمد در خردسالي به خاطر ترس از اختگي نتوانسته بود با او جماع کند. با همين تحليل، بقيه ي زنان بيوه مانند حفصه، زينب، ام سلمه، زينب بنت جحش، ام حبيبه، و ميمونه، نيز در ذهن محمد، سمبول و جانشين آمنه، بودند. محمد با جماع با اين بيوه زنان، در حقيقت، با مادر خود، آمنه، جماع مي کرد. محمد از اولين تا آخرين ازدواج خود در چنگال عشقي ممنوع با مادر بيوه ي خود دست و پا مي زد و درسيماي خديجه، حفصه، زينب، ام سلمه، زينب بنت جحش، ام حبيبه، و ميمونه، نقش مادر خود آمنه را مي جست.

از ميان زنان محمد، تنها دو نفر، يعني ماريه , عايشه، در هنگام ازدواج با محمد، دختر بوده اند. بسياري از پژوهشگران، ماريه را جرو زنان رسمي محمد به شمار نمي آورند و عايشه نيز پيش از از ازدواج با محمد، با مردي به نام جبير، پسر معتم بن عدي، نامزد بوده است. به عبارت ديگر، عايشه نيز پيش از محمد، "شبه شوهري" داشته است. در زماني که عايشه در خانه ي محمد بوده است، شايعاتي در مورد ارنباط او با مردي به نام صفوان بر سر زبان ها مي افتد و او را متهم به زنا مي کنند. با رواج اين شايعات، عايشه ي ، در ضمير ناخود آگاه محمد، به صورت زن شوهر داري در مي آيد که با مردي غريبه همبستر شده است و از اين نظر به مادر ايده آل در ذهن محمد خردسال نزديک تر مي گردد. از نظر پسران خردسال، مادر ايده آل زني است که گر چه شوهر دارد، اما به عشق پسر خردسال جواب مثبت مي دهد و با او که در حکم مردي غريبه است همبستر مي شود. در ضمير ناخودآگاه محمد، زنان بيوه اي مانند خديجه، حفصه، زينب، ام سلمه، زينب بنت جحش، ام حبيبه، و ميمونه، سمبول آمنه به صورتي که واقعا بوده است بوده اند، اما عايشه، سمبول آمنه، به صورتي که محمد آرزو مي کرده است باشد، بوده است. و شايد به همين علت است که عايشه، سوگلي محمد بوده است.

نکته اي که در مورد ازدواج محمد با زنان بيوه بايد ذکر کرد اين است که اين زنان مانند مادر محمد، قبل از آشنايي با محمد، مرد ديگري پرده ي بکارت آن ها را پاره کرده بوده است و اولين قضيبي که به فرج آن ها فرو رفته بوده است، قضيب مرد ديگري بوده است. به عنوان مثال، در ازدواج با خديجه، پرده ي بکارت خديجه را نه محمد که مردي به نام هند، برداشته بود و محمد قضيب خود را در قرجي که قبلا در آن قصيب مرد ديگري فرو رفته بود، فرو کرده بود. در ازدواج با حفصه، پرده ي بکارت حفصه را نه محمد که مردي به نام خنيس بن حذافة ، برداشته بود. در ازدواج با زينب، پرده ي بکارت زينب را نه محمد که مردي به نام عبيدة بن حارث بن عبد المطلب ، برداشته بود. در ازدواج با ام سلمه، پرده ي بکارت ام سلمه را نه محمد که مردي به نام ابو سلمه ، برداشته بود. در ازدواج با زينب بنت جحش، پرده ي بکارت زينب بنت جحش را نه محمد که مردي به نام زيد بن حارثه، برداشته بود. در ازدواج با ام حبيبه ، پرده ي بکارت ام حبيبه را نه محمد که مردي به نام عبيد الله بن جحش، برداشته بود. در ازدواج با ميمونه ، پرده ي بکارت ميمونه را نه محمد که شوهر اول او، برداشته بود و محمد قضيب خود را در قرجي که قبلا در آن قصيب مرد ديگري فرو رفته بود، فرو کرده بود.

پس از مرگ محمد، پيروان او، زنان محمد را از ازدواج مجدد با مردان ديگر منع کردند. به عبارت ديگر، اين زنان، "ممنوع الدخول" شده بودند و اجازه نداشتند که پس از قضيب محمد، قضيب مرد ديگري را به فرج خود فرو کنند. به عنوان مثال، ميمونه، در سن سي و شش سالگي با محمد ازدواج کرد، اما بيش از سه سال شوهر داري نکرد و با مرگ محمد، ميمونه در سن سي و نه سالگي براي بار ديگر بيوه شد. ميمونه چهل و يک سال پس از مر گ محمد، زنده بود و سرانجام  در سن هشتاد سالگي فوت کرد (12). به عبارت ديگر، ميموته، چهل و يک سال "ممنوع الدخول" بود. گرچه همين ميمونه پيش از ازدواج با محمد، شوهر ديگري داشت و قصيب مرد ديگري، در فرج او فرو رفته بود و پرده ي بکارت او را مرد ديگري برداشته بود.

9. Freud, Sigmund (1923) 'The Infantile Genital Organisation' in Standard Edition XIX, 141-145.